Chrzan od wieków ceniony jest za swój niezwykle ostry, bardzo charakterystyczny smak. To właśnie z tego powodu świetnie sprawdza się jako doskonały dodatek do wielu potraw.

W dawnej Polsce chrzan wykorzystywano w każdym gospodarstwie, robiąc to na wiele różnych sposobów. Przed rozbiorami – a więc wówczas, gdy zarówno musztarda, jak i wiele przypraw było nieznanych – dodatkiem poprawiającym smak wielu dań i usprawniających trawienie były właśnie sosy chrzanowe. Kawałki chrzanu były obowiązkowym uzupełnieniem barszczów, żurków, kiszonek, sosów. Dodawano je do peklowania oraz wekowania.

Kiedy latem robiło się bardzo gorąco, sięgano po liście chrzanu, w które zawijano żywność. Chroniło to ją przed zepsuciem i doskonale przedłużało trwałość. Korzeń i liście chrzanu były także cenionym środkiem leczniczym. Wykorzystywano je również jako kosmetyk.

Świąteczny stół

Przed Świętami Wielkiej Nocy – zgodnie z tradycją – chrzan tarli mężczyźni. Podczas świątecznego posiłku służył on do doprawienia tłustych mięs, które – jedząc razem z chrzanem – zapijano wódką. Ten, na twarzy którego nie pojawił się grymas, mógł liczyć na szacunek oraz podziw. Chrzan starty ręcznie smakuje najlepiej, a jednocześnie jest najbardziej ostry. Niektórzy zastanawiają się nawet czy sekretem nie są łzy.

Warto po chrzan sięgać i dziś. Jego działanie porównuje się do naturalnego antybiotyku. Korzystnie wpływa on na procesy trawienne, działa antywirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, skutecznie oczyszcza organizm.

Staropolskie przepisy z chrzanem




Domowy chrzan po staropolsku

Domowy chrzan po staropolsku

Aby przygotować domy chrzan po staropolsku, należy zacząć od dokładnego oczyszczenia kilku korzeni chrzanu. Następnie przez godzinę moczymy je w wodzie, po czym obieramy i ścieramy, robiąc to na tarce o drobnych oczkach. Nie należy sięgać po elektryczne blendery – odbije się to negatywnie na smaku chrzanu. Jak poradzić sobie ze łzami, które mogą się pojawić? W usta należy włożyć dwie zapałki – tak, aby ich łebki wystawały na zewnątrz. Sposób dziwny, ale naprawdę skuteczny.

W garnku należy rozrobić ocet z wrzątkiem, zachowując proporcję pół na pół. Na pół litra zalewy dodajemy trzy łyżki cukru, a także szczypkę soli. Dodajemy zalewę do chrzanu, robiąc to ostrożnie tak, aby chrzan miał odpowiednią konsystencję. Wszystko mieszamy i wkładany do słoiczków, które wcześniej należy wyparzyć.

Zamykamy dopiero wówczas, gdy chrzan będzie zimny.

Część chrzanu można wymieszać z wcześniej ugotowanymi i startymi czerwonymi burakami. Powstanie wówczas smaczna i oczywiście zdrowa ćwikła.

Chrzan przygotowany według tego przepisu charakteryzuje się ostrym smakiem i białym kolorem. Pod żadnym względem nie przypomina tego, co w sklepach dostępne jest pod nazwą „staropolski chrzan”.

Zupa chrzanowa

Zupa chrzanowa

Na bazie chrzanu można przygotować także pyszną zupę chrzanową. Potrzebujemy do tego:

  • półtora litra wody;
  • pietruszkę;
  • pora;
  • selera;
  • kilka ziemniaków;
  • przyprawy: liść laurowy, ziele angielskie, sól, pieprz.





Przygotowanie zupy rozpoczynamy od umieszczenia warzyw razem z liśćmi laurowymi i zielem angielskim w garnku i zalania wszystkiego wodą. Gotujemy aż warzywa zmiękną, po czym miksujemy je na gładki krem. Dodajemy cztery pełne łyżki tartego chrzanu, doprawiamy solą, pieprzem i śmietaną. Zupę można serwować z jajkami na twardo, chlebem razowym oraz rzeżuchą. Jest nie tylko smaczna, ale również bardzo zdrowa. Korzystnie wpływa na procesy trawienne, zwiększa tempo metabolizmu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby sięgnęły po nią również te osoby, które są na diecie.

Chrzan tarty w roli lekarstwa

Chrzan tarty

Wąchanie świeżego chrzanu poleca się przede wszystkim w chorobach zatok. Sprawia, że ślub zostanie rozpuszczony. Działa również przeciwzapalnie, a jednocześnie zmniejsza ciśnienie, które panuje w komorach zatok.

Wystarczy potrzymać odrobinę chrzanu na języku przez kilka minut, aby oczyścić i zdezynfekować nie tylko gardło, ale również jamę ustną, dziąsła i zatoki. Osoby zmagające się z paradontozą oraz krwawieniem dziąseł mogą żuć kawałki świeżego chrzanu. Nasze babcie sięgały po ten sposób wówczas, gdy problemem był ból zębów.

Świeżo starty chrzan sprawdza się także jako środek przeciwbólowy. Zanim jednak nałożymy go na konkretne miejsce trzeba je pokryć albo olejem roślinnym, albo wazeliną.

Liście chrzanu pomagają w przypadku osteochondrozy, bólów zwyrodnieniowych, a także wtedy, kiedy problemem jest nadmiar soli w organizmie. Jak z nich skorzystać? Wystarczy świeże liście chrzanu opłukać, usuwając z nich kurz, a następnie włożyć dosłownie na chwilę do wrzącej wody. Jeszcze ciepłe należy ułożyć wewnętrzną stroną w tych miejscach, które bolą, a następnie okryć.

Taki okład można pozostawić na ciele nie dłużej niż osiem godzin. Liście chrzanu doskonale radzą sobie z dolegliwościami bólowymi. Sprawiają, że rozluźnione zostają napięte mięśnie, a nadmiar soli z organizmu znika. Po zdjęciu liście rozpadają się w dłoni, widać na nich również sól. Taki kompres można wykonywać nawet trzy razy w ciągu tygodnia.

Kąpiele z liśćmi chrzanu

Liście chrzanu sprawdzają się także jako dodatek do kąpieli. Poleca się je wówczas, gdy problemem są choroby zwyrodnieniowe stawów.

Aby przygotować kąpiel, należy liście zalać wrzątkiem i odstawić je na około trzydzieści sześć godzin. Następnie trzeba je przecedzić i powstały wywar wlać do wanny wypełnionej wodą. Temperatura wody nie powinna przekraczać czterdziestu pięciu stopni, a czas trwania kąpieli dwudziestu minut.

Sok z chrzanu

Po sok wyciśnięty ze świeżego chrzanu warto sięgać w przypadku zatruć. Sprawia, że procesy gnilne zachodzące w jelitach zostają zahamowane, a trawienie ulega poprawie. Sprawdza się też podczas przeziębienia. W przypadku problemów żołądkowo – jelitowych zaleca się od piętnastu do dwudziestu kropli soku trzy razy w ciągu dnia. Sokiem można również nacierać bolące miejsca.

Syrop na przeziębienie według M. Tombaka

W przypadku przeziębienia godny polecenia jest także syrop z chrzanu. Do jego przygotowania potrzebujemy pół szklanki soku z rzodkiewki oraz chrzanu, a także miód. Wszystkie składniki trzeba dokładni wymieszać. Syrop należy pić trzy razy w ciągu dnia około godzinę po posiłku.

Chrzan dla urody

Okazuje się, że chrzan to także szereg korzyści dla urody. Sprawia, że piegi, przebarwienia, plamy starcze i wątrobowe stają się jaśniejsze, a zmarszczki zostają wygładzone. Z chrzanu można przygotować maseczkę oraz tonik.

Polecane artykuły