Halucynacje (omamy) to objaw występujący w wielu zaburzeniach psychicznych, zawsze wymagający znalezienia przyczyny. Halucynacje to patologiczne postrzeganie (nie tylko widzenie, lecz także słyszenie, czucie itp.) przedmiotów, które nie znajdują się w otoczeniu chorego bądź nie istnieją wcale.

Chory jest silnie przekonany o rzeczywistym istnieniu tych przedmiotów i trudne, a czasem wręcz niemożliwe, jest przekonanie go, że jest inaczej.

Omamy dzieli się ze względu na rodzaj zmysłu, jakiego dotyczą:

  • wzroku
  • słuchu
  • węchu
  • dotyku
  • smaku.

Omamy należy odróżnić od tzw. iluzji, czyli złudzeń.

Iluzje to zniekształcone spostrzeganie przedmiotów realnie istniejących, przy różnie nasilonym przekonaniu osoby je widzącej o swojej słuszności.

Iluzje często występują u osób zdrowych w takich warunkach, jak:

  • ciemność
  • mgła
  • zmęczenie,

gdyż wówczas trudno obiektywnie ocenić niektóre zjawiska, np. podczas nocnego spaceru w parku krzewy mogą jawić się jako czyhający bandyta, a w świetle latarni okazuje się, że to zwykłe rośliny.

W stanach chorobowych iluzje mogą nie podlegać korekcie.

W przypadku omamów charakterystyczne jest silne przekonanie chorego o realności jego spostrzeżeń. Wszelkie próby przekonania go, że opisywane przez niego przedmioty, dźwięki czy zapachy nie istnieją w danej chwili lub w ogóle, są nieskuteczne.

RODZAJE OMAMÓW

Omamy wzrokowe

Chory widzi coś, czego obiektywnie n. widać. Mogą one występować w postaci błysków, cieni, plam, iskier, migających I punktów. Typowe omamy wzrokowe mają charakter złożony – są to różne przedmioty, zwierzęta, osoby, a nawet rozbudowane sceny. Widziane przedmioty mogą być powiększone, pomniejszone, barwne, ruchliwe, w odczuciu chorego są dziwaczne, niezwykłe.

Omamy słuchowe

Chory słyszy coś, czego obiektywnie nie słychać. Doznania te opisuje jako stukanie, szmery, trzaski, regularne dźwięki. Najczęściej omamy słuchowe mają złożoną postać: muzyka, śpiew, słowa, odgłosy, rozmowy. Jeśli chory słyszy głosy, to najczęściej są to adresowane do niego przekleństwa, wyzwiska, nakazy, zakazy, komentarze.

Omamy czuciowe

Chory odczuwa coś, przy braku działania na niego bodźców zewnętrznych, np. wrażenie chodzenia po skórze owadów lub drążenia w skórze, dotykania prądu, przypalania różnych części ciała. Niekiedy chory czuje, że obumierają mu narządy wewnętrzne, przemieszcza się mózg lub że jego ciało unosi się albo opada.

Omamy węchowe

Chory czuje zapachy o różnym charakterze. Mogą być to zapachy przykre: gaz, spalenizna, smród lub (rzadziej) przyjemne, niekiedy niezwykłe: nieba, przeszłości.

Omamy smakowe

Polegają na odczuwaniu smaku substancji, która w danym momencie nie działa na receptor smaku. Często odczuwany jest smak trucizny, może być to smak niezwykły.

To, co chory w danej chwili widzi, słyszy, czuje, smakuje, nie wynika z działania bodźców zewnętrznych na dany zmysł.

Obiektywnie stwierdzając, to, o czym mówi pacjent, nie pokrywa się z rzeczywistością.

PRZYCZYNY HALUCYNACJI

Występowanie halucynacji wiąże się z wieloma zaburzeniami psychicznymi.

Pojawiają się w:

  • zaburzeniach świadomości (wówczas przeważają omamy wzrokowe)
  • halucynozach
  • psychozach
  • schizofrenii.

Omamy spotyka się również w przebiegu chorób somatycznych:

oraz w nadużyciu substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu.

DIAGNOSTYKA i LECZENIE HALUCYNACJI

Chorego z omamami powinien zbadać psychiatra. Niekiedy przyczyny halucynacji są odwracalne (np. w zaburzeniach somatycznych), jednak często omamy stanowią objaw chorób psychicznych.

Po znalezieniu przyczyny chorego leczy się najczęściej farmakologicznie.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • wysłuchać osoby opowiadającej o swoich omamach
  • spróbować znaleźć przyczynę przykrych doznań, np. filmy, traumatyczne przeżycie, gorączka, choroba (np. epilepsja), zatrucie (np. alkoholem, lekami, narkotykami)
  • unikać sytuacji konfliktowych i stresowych, mogących pogłębić halucynacje
  • w przypadku powtarzania się omamów – udać się do lekarza.

 NIE NALEŻY:

  • lekceważyć ani wyśmiewać doznań chorego
  • pozwalać dziecku na oglądanie brutalnych filmów i granie w krwawe gry komputerowe.
Więcej z kategorii: Choroby i zaburzenia psychiczne