Lunatyzm inaczej somnambulizm, należy do grupy zaburzeń snu. Polega na aktywności ruchowej w czasie snu, bez towarzyszącego powrotu świadomości. Występuje głównie w dzieciństwie, często rodzinnie.
OBJAWY LUNATYKOWANIA
Aktywność ruchowa w czasie epizodu lunatyzmu może polegać jedynie na siadaniu w łóżku lub spacerowaniu po pokoju lub po mieszkaniu.
Zdarza się jednak również wykonywanie bardziej złożonych czynności:
- ubieranie się
- wychodzenie na zewnątrz
- wchodzenie na drabinę
- obieranie warzyw
- gotowanie
- jedzenie
- granie na instrumentach muzycznych
- prowadzenie samochodu.
Jeśli wówczas osoba się obudzi, jest zakłopotana i zawstydzona swoim zachowaniem, gdyż nie jest świadoma swojej aktywności.
Może pojawić się gwałtowny bieg, ucieczka, agresja wobec domowników. Chory może się zranić bądź uderzyć o jakiś przedmiot. Nie występuje wtedy powrót świadomości. Po przebudzeniu chory nie pamięta swojej nocnej aktywności.
PRZYCZYNY LUNATYKOWANIA
W powstawaniu tego zaburzenia snu znaczenie mają czynniki genetyczne oraz środowiskowe, np.:
- gorączka
- pozbawienie snu
- alkohol
- niektóre leki
- niedobór magnezu.
Znaczenie mają również współistniejące choroby:
- astma
- migrena
- refluks żołądkowo-przełykowy.
Lunatyzm częściej występuje u dzieci, dlatego za przyczynę uważa się także niedojrzałość ośrodkowego układu nerwowego.
DIAGNOSTYKA
Diagnostyka opiera się głównie na informacjach od bliskich chorego, którzy go obserwują w trakcie nocnej aktywności. Chory nic nie pamięta, więc sam nie może o tym opowiedzieć. W badaniu lekarskim i w badaniach laboratoryjnych nie ma żadnych odchyleń. W przypadkach wątpliwych można wykonać badanie polisomnograficzne. czyli ciągły zapis snu osoby badanej.
LECZENIE LUNATYKOWANIA
W świetle prawa osoba, która wykonuje wszelkie czynności, w tym agresywne, podczas epizodu lunatyzmu, jest niepoczytalna, tzn. nie rozumie znaczenia popełnianych czynów oraz nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem.
Jeżeli dziecko jest niespokojne lub ma skłonności do lunatyzmu, można dać mu około godzinę przed snem kubek ciepłego kakao.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY
- zabezpieczyć osobę przed urazem, upadkiem, skaleczeniem się
- zamknąć okna, drzwi, zainstalować zamki i ustawić przeszkody wokół łóżka
- usunąć ostre przedmioty
- pamiętać o higienie snu i eliminacji wszelkich czynników, które mogą wywołać epizody (gorączka, alkohol)
- dopilnować, aby dzieci wysypiały się, gdyż przemęczenie może wyzwolić epizod lunatykowania
- wzbogacić dietę w magnez.
✓ NIE NALEŻY:
- budzić chorego, gdyż może to spowodować jego opór i gwałtowne reakcje
- rezygnować ze snu i unikać go
- zwlekać z udaniem się do lekarza, jeżeli epizody lunatyczne powtarzają się.
