Zgorzel to postać zakażenia bakteriami beztlenowymi. wywołującymi charakterystyczne objawy chorobowe mięśni, tkanki podskórnej i skóry.

Wyróżniane postaci zgorzeli:

  • zgorzel gazowa (gangrena emphysematosa) rozwijająca się po krótkim okresie (około 1-3 dni), w następstwie powstania zanieczyszczonych ran głębokich, rozwojowi zgorzeli gazowej mogą sprzyjać niektóre choroby, np. cukrzyca
  • zgorzel Fourniera – zakażenie odmiennym rodzajem bakterii beztlenowych; dotyczy zewnętrznych narządów płciowych oraz powłok brzusznych.

Zgorzel polega na obumarciu, rozpadzie, a następnie gniciu tkanek w organizmie.

OBJAWY ZGORZELI

  • początkowo silny, gwałtowny ból w ranie
  • obrzęk
  • skóra okolicy rany jest wyraźnie chłodna, napięta marmurkowata, blada, niekiedy lśnienie okolicznej skóry
  • stopniowe szerzenie się zmian na okoliczne tkanki zdrowe
  • sączenie się posokowatej, brązowej wydzieliny oraz wyczuwanie gazu pod skórą (trzeszczenie) przy dotyku w przypadku zaawansowanej choroby.

Objawy towarzyszące:

Charakterystyczny jest szybki rozwój zmian chorobowych.

PRZYCZYNY ZGORZELI

Przyczyną wystąpienia zgorzeli gazowej jest zakażenie bakterią Clostridium perfringens, wytwarzającą substancje toksyczne, m.in. uszkadzające płytki krwi, powodujące rozpad krwinek czerwonych i uszkodzenie mikrokrążenia.

Zwykle do zakażenia dochodzi wskutek zanieczyszczenia ran pourazowych nawozem lub glebą (szczególnie głębokich ran kłutych, ran z ciałem obcym w tkankach, ran powstających w czasie złamań), przy czym zwykle zachodzi również zakażenie bakteriami wytwarzającymi ropę. Należy jednak pamiętać, że każda rana lub inne uszkodzenie nieleczone, zwłaszcza gdy nie nastąpi odbudowa tkanek i dopływ krwi, może prowadzić do rozwoju zgorzeli.

Inną przyczynę zgorzeli może stanowić zmniejszenie dopływu krwi do tkanki na skutek np. miażdżycy tętnic lub odkładania się cholesterolu w ścianach tętnic i ich obumieranie.

Czynniki sprzyjające zachorowaniu:

  • cukrzyca
  • miażdżyca tętnic
  • palenie papierosów
  • wysoka zawartość tłuszczów i cholesterolu we krwi
  • podeszły wiek
  • choroby naczyń krwionośnych
  • zaburzenia funkcji układu odpornościowego.

Powikłania mogące wystąpić w przebiegu zgorzeli:

  • wstrząs septyczny
  • szerzenie się zgorzeli wymagającej amputacji całej kończyny
  • przedostanie się bakterii do organizmu i ich rozsiew po całym organizmie.

DIAGNOSTYKA ZGORZELI

Chorobę rozpoznaje się na podstawie objawów. Potwierdzeniem choroby jest wyhodowanie bakterii wywołujących zgorzel gazową poprzez pobranie odpowiedniego materiału do badań (ropy, wydzieliny, krwi, fragmentu tkanki).

LECZENIE ZGORZELI

Celem leczenia jest ograniczenie obszaru martwicy oraz zlikwidowanie zakażenia bakteryjnego.

Jeżeli zgorzel rozwinie się, najczęściej usuwa się martwe tkanki i podaje antybiotyk powstrzymujący dalsze rozprzestrzenianie się zakażenia. Istnieje także możliwość leczenia za pomocą komór barycznych.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • w przypadku wystąpienia obrażeń w postaci głębokich ran ciała (szczególnie kłutych, penetrujących do głębszych warstw, ran zawierających ciało obce) natychmiast zasięgnąć porady lekarskiej
  • unikać kontaktu rany z ziemią, nawozem, brudnymi materiałami, zanieczyszczoną wodą
  • w przypadku skaleczenia lub otarcia starannie oczyścić miejsce rany, odpowiednio odkazić i założyć jałowy opatrunek, w przypadku wątpliwości co do właściwego postępowania – niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej
  • w przypadku cukrzycy przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza, kontrolować poziom cukru oraz przestrzegać diety; wskazana jest szczególna dbałość o higienę stóp, należy regularnie przycinać paznokcie, nosić wygodne i dobrze dopasowane obuwie, unikać urazów stóp
  • zapobiegać miażdżycy tętnic – zaprzestać palenia tytoniu, zastosować dietę z małą ilością tłuszczów i cholesterolu, zachować regularną aktywność fizyczną.

 NIE NALEŻY:

  • zwlekać z wizytą u lekarza
  • palić tytoniu
  • pić alkoholu
  • narażać się na chłód, w szczególności dotyczy to miejsc zmienionych chorobowo
  • dopuszczać do urazów okolicy objętej zmianami
  • zaniedbywać higieny miejsc objętych zmianami.
Więcej z kategorii: Choroby zakaźne i pasożytnicze