Hipercholesterolemia jest jednym z zaburzeń gospodarki tłuszczowej człowieka. Jej główną przyczyną jest nadmiar cholesterolu całkowitego oraz tzw. złego cholesterolu (frakcji LDL). Cholesterol jest substancją chemiczną zaliczaną do związków lipidowych (tłuszczy).

W organizmie człowieka:

  • jest odpowiedzialny za produkcję hormonów (substancji chemicznych regulujących większość procesów metabolicznych) i witamin
  • wchodzi w skład cząsteczek lipidowych osocza krwi (lipoprotein)
  • umożliwia produkcję kwasów żółciowych
  • jest niezbędny w procesach wchłaniania tłuszczy z pokarmu.

Zbyt wysoki poziom cholesterolu jest przyczyną miażdżycy oraz chorób sercowo-naczyniowych, które stanowią główną przyczynę śmierci w krajach uprzemysłowionych. Poziom cholesterolu ponad prawidłową normę sprzyja jego odkładaniu w naczyniach krwionośnych.

OBJAWY HIPERCHOLESTEROLEMII

Najczęściej choroba przebiega bezobjawowo. Odkładanie się złogów cholesterolu w naczyniach krwionośnych może doprowadzić do zamknięcia światła naczynia, blokując przepływ krwi (najczęściej w naczyniach wieńcowych, ale również innych, np. mózgu). Zablokowanie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe prowadzi do zawału serca. Często zdarza się, że pacjent dowiaduje się o zaburzeniach gospodarki tłuszczowej dopiero po przebytym zawale.

PRZYCZYNY HIPERCHOLESTEROLEMII

Najczęstszą przyczyną choroby są czynniki genetyczne oraz inne choroby, które mogą prowadzić do zaburzeń gospodarki tłuszczowej.

Zwiększony poziom cholesterolu o podłożu genetycznym określany jest jako hipercholesterolemia pierwotna.

Jeżeli natomiast hipercholesterolemia jest wynikiem współistnienia innej choroby, to mówi się o hipercholesterolemii wtórnej.

Najczęstsze przyczyny wystąpienia hipercholesterolemii wtórnej:

  • cukrzyca i zespół metaboliczny
  • niektóre choroby nerek (np. zespół nerczycowy)
  • niedoczynność tarczycy
  • żółtaczka
  • anoreksja
  • niektóre leki.

DIAGNOSTYKA HIPERCHOLESTEROLEMII

Ocena stężenia cholesterolu polega na oznaczeniu całkowitego cholesterolu, frakcji HDL i LDL oraz poziomu trójglicerydów (głównego składnika lipidowego pokarmów). Aby zmniejszyć poziom LDL, należy przede wszystkim zmniejszyć spożywanie pokarmów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe oraz cholesterol.

LECZENIE HIPERCHOLESTEROLEMII

Zalecana jest odpowiednia dieta oraz leki obniżające poziom cholesterolu. Przestrzeganie prawidłowej diety pozwala na znaczne obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • zmodyfikować dietę
  • zastąpić tłuszcze zwierzęce produktami bogatymi w tłuszcze nienasycone (tłuszcze roślinne)
  • zmniejszyć całkowitą ilość spożywanych tłuszczów oraz produktów zawierających cholesterol
  • zwiększyć spożycie warzyw i owoców
  • zadbać o aktywność fizyczną (jazda na rowerze, pływanie, biegi).

 NIE NALEŻY:

  • palić papierosów
  • pić alkoholu
  • spożywać w nadmiarze tłuszczów zwierzęcych.

Należy pamiętać, że nie jest konieczne całkowite wyeliminowanie cholesterolu z diety, lecz tylko ograniczenie jego spożycia.

Produkty zalecane do spożywania:

  • kasze, ciemne pieczywo, płatki zbożowe
  • owoce i warzywa
  • mleko, jogurty, kefiry, maślanka o obniżonej zawartości tłuszczu
  • chudy biały ser
  • miękkie margaryny
  • oleje roślinne
  • ryby (gotowane, wędzone, z rusztu)
  • oliwa z oliwek
  • chude mięso i wędliny
  • groch i fasola.

Produkty niezalecane do spożywania:

  • tłuste mięso i wędliny
  • masło
  • potrawy smażone na maśle
  • smalec, margaryny twarde
  • słonina, boczek
  • podroby
  • wyroby cukiernicze
  • jajka
  • pełnotłuste mleko i jego przetwory (śmietana, ser żółty i topiony)
  • konserwy mięsne
  • białe pieczywo
  • lody.