Istnieją dwie naturalne odmiany witaminy K i jedna wytwarzana sztucznie. Do wchłaniania każdej z nich potrzebna jest obecność niewielkiej ilości tłuszczu w jelicie cienkim. Podstawową funkcją witaminy K w organizmie jest regulowanie krzepliwości krwi. Witamina ta odgrywa ważną rolę w produkcji protrombiny — białka niezbędnego dla krzepnięcia krwi.
Jak wykazują badania przeprowadzone na usuniętych z organizmu komórkach nowotworowych, witamina K może hamować rozwój niektórych odmian nowotworu, m.in. raka piersi, jajników, okrężnicy, żołądka, woreczka żółciowego, wątroby i nerek. Skuteczność witaminy K wzrasta po jej połączeniu z lekiem zwanym warfaryną.
Źródło witaminy K w pożywieniu
Witamina K jest obecna w ciemnozielonych i liściastych warzywach, takich jak brokuły, rzepa, sałata i kapusta. Ser, białko jaj i wątroba również zawierają jej niewielkie ilości. Jest odporna na wysoką temperaturę, ale rozkłada się pod wpływem zamrażania i ekspozycji na promieniowanie oraz zanieczyszczenia powietrza.
Wchłanianie może się zmniejszyć, jeżeli jednocześnie z witaminą K jemy zjełczałe oleje lub tłuszcze, duże ilości cukru, aspirynę, antybiotyki, duże dawki witaminy E, wapnia lub stosowaną w zaparciach płynną parafinę.
Organizm potrafi zmagazynować jedynie niewielką ilość witaminy K, ale za to może być ona wytwarzana w jelicie. Jej produkcja zwiększa się pod wpływem spożywania produktów mlecznych, ta-
kich jak jogurt.
Źródła pokarmowe bogate w witaminę K to:
- kalafior;
- kiełki brukselki;
- brokuły;
- sałata;
- szpinak;
- wątroba wieprzowa;
- pomidory;
- kapusta;
- fasola strączkowa;
- chude mięso.
Niedobór witaminy K
Niedobór witaminy K jest zjawiskiem rzadkim i zdarza się przeważnie u noworodków. Organizm osoby dorosłej jest w stanie wytworzyć witaminę K z pomocą mikroorganizmów znajdujących się w przewodzie pokarmowym. Noworodek potrzebuje kilku dni, a nawet tygodni, aby wykształciły się w jego organizmie kolonie bakterii potrzebnych do syntezy witaminy K. Częstą praktyką jest podawanie matce dodatkowych dawek tej witaminy przed porodem, aby podnieść jej zawartość w mleku. Ponadto preparat witaminowy wstrzykuje się dziecku tuż po porodzie.
Niedobór witaminy K u dorosłych występuje jedynie wówczas, kiedy spożywają oni zbyt mało zielonolistnych warzyw lub kiedy nadużywanie antybiotyków doprowadza do osłabienia rozwoju bakterii przewodu pokarmowego. Inne leki, które wpływają na obecność witaminy K w organizmie, to kumaryna, warfaryna, heparyna i salicylany.
Ponadto każdy zespół złego wchłaniania pokarmu, który ogranicza trawienie tłuszczów, ogranicza również wchłanianie witaminy K. Poważne uszkodzenie wątroby hamuje wykorzystanie witaminy K do wytwarzania protrombiny. W takich sytuacjach potrzebna jest opieka lekarska i dodatkowe dawki witaminy K, aby uniknąć niebezpiecznego obniżenia krzepliwości krwi.
Spożywanie produktów ubogich w witaminę K może doprowadzić do drobnego niedoboru, który charakteryzuje się niskim stężeniem witaminy we krwi o normalnej krzepliwości. Nie da się zlikwidować tego niedoboru za pomocą łagodnych dawek. Potrzeba do tego co najmniej 100% zalecanych dawek.
Czy nadmiar witaminy K jest szkodliwy?
Przedawkowanie witaminy K może prowadzić do niedokrwistości u zwierząt, u noworodków zaś powoduje ostrą żółtaczkę i w rezultacie uszkodzenie mózgu. Bezpieczniejsze są mniej aktywne formy witaminy K, spotykane w liściach lucerny. Ze względu na możliwość przedawkowania, witaminę K można nabyć w aptekach tylko na receptę.
Powiązania Witaminy K z innymi składnikami odżywczymi
Duże dawki witaminy E mogą osłabiać wpływ witaminy K na krzepliwość krwi.
