Czerwonka jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, przebiegającą pod postacią tzw. zespołu czerwonkowego, tj. masywnej biegunki krwistej, bólów brzucha i gorączki.
OBJAWY CZERWONKI BAKTERYJNEJ
Okres od zakażenia do wystąpienia objawów klinicznych wynosi 2-5 dni. Najczęściej czerwonka rozpoczyna się nagle.
Charakterystyczne objawy czerwonki:
- kolkowe bóle brzucha, niekiedy bardzo silne
- biegunka zawierająca krew, z silnym parciem na stolec
- wymioty
- stany podgorączkowe i gorączka (temperatura ciała powyżej 38°C)
- drgawki i majaczenia
- może dochodzić także do utraty przytomności
- szybkie odwodnienie organizmu.
W niektórych przypadkach na 12-24 godzin przed rozpoczęciem choroby mogą wystąpić niespecyficzne objawy grypopodobne w postaci ogólnego złego samopoczucia, bólów głowy, uczucia znużenia, uczucia rozbicia.
PRZYCZYNY CZERWONKI BAKTERYJNEJ
Przyczyną występowania choroby jest najczęściej zakażenie bakteryjne pałeczką czerwonki z rodzaju Shigella.
Istotą choroby jest działanie szczególnej toksyny bakteryjnej, wytwarzanej przez pałeczki, która powoduje uszkodzenie w obrębie błony śluzowej jelita grubego. Doprowadza to do jej obrzęku i rozwoju procesu zapalnego.
Zespół czerwonkowy, czyli zespół objawów występujących w czerwonce bakteryjnej, mogą wywołać również inne drobnoustroje, na drodze zmiany składu bakteryjnego jelita grubego lub rozwoju stanu zapalnego wywołanego przez wirusy.
Czerwonka występuje powszechnie na świecie, szczególnie w krajach o gorącym klimacie. Zakażenie następuje najczęściej na drodze pokarmowej, poprzez spożycie pokarmu zanieczyszczonego bakteriami pochodzącymi od człowieka lub nosiciela drobnoustroju.
Do zakażenia może również dojść poprzez bezpośredni kontakt z zakażonym oraz poprzez przedmioty. W roznoszeniu drobnoustrojów czerwonki duży udział mają także muchy.
Czerwonka może prowadzić do odwodnienia, a w konsekwencji do groźnych powikłań typu:
- niewydolność nerek
- hemoliza krwi
- reaktywne zapalenie stawów.
DIAGNOSTYKA CZERWONKI BAKTERYJNEJ
Chorobę rozpoznaje się na podstawie wywiadu lekarskiego, analizy stwierdzonych objawów klinicznych oraz wnikliwego badania lekarskiego. W diagnostyce choroby wykorzystuje się posiewy kału na specjalnych podłożach, jak również badania endoskopowe w obrębie jelita grubego. Niekiedy mogą być wskazane dodatkowe badania, w tym badania laboratoryjne, których zastosowanie jest uzależnione od stanu klinicznego chorego.
W przypadku podejrzeń, że stwierdzone objawy mogą być wywołane zakażeniem pełzakiem czerwonki, należy zasięgnąć porady lekarskiej.
Wdrożenie poniższych porad jest kluczowe w zapobieganiu wystąpieniu czerwonki bakteryjnej.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- przestrzegać zasad higieny osobistej (szczególnie podczas podróży do krajów tropikalnych, krajów, gdzie często występuje pełzakowica, krajów o niskim poziomie sanitarnym)
- regularnie myć ręce, w szczególności przed jedzeniem i po oddaniu stolca
- w czasie podróży do krajów tropikalnych i o niskim poziomie sanitarnym pić wody tylko fabrycznie zamknięte oraz unikać picia napojów z lodem
- chronić potrawy przed owadami.
✓ NIE NALEŻY:
- spożywać jedzenia pochodzącego z niejasnego źródła, co do którego istnieje podejrzenie, że może być przygotowywane w warunkach niespełniających norm sanitarnych
- jeść nieumytych owoców i warzyw
- przygotowywać potraw bez uprzedniego dokładnego umycia rąk
- pić zanieczyszczonej wody, wody z rzek, jezior i innych otwartych zbiorników wodnych.
Podczas podróży do krajów tropikalnych nie należy pić niezamkniętych fabrycznie napojów, a przede wszystkim napojów z lodem.
