Dziurawiec nazywają świętojańskim zielem, gdyż zakwita na św. Jana. Jest to jedna z najcenniejszych i najwszechstronniej działających roślin zielarskich, słowem – król ziół. Rozpoznawczą cechą dziurawca jest to, że na jego listkach, oglądanych pod światło, widzimy mnóstwo dziureczek, jakby je ktoś poprzekłuwał igłą. Są to banieczki olejku eterycznego. Stąd pochodzi nazwa dziurawiec (hypericum perforatum).
Dziurawiec zwyczajny – występowanie i zbiór
Dziurawiec jest rośliną jednoroczną. Jego łodyga tworzy na górze naprzeciwległe rozgałęzienia, zakończone złocistożółtymi, delikatnie czarno kropkowanymi kwiatami. Kwitnie od czerwca do września.
Dziurawiec rośnie na miedzach, łąkach, polach, na brzegach lasów, polanach leśnych, nad brzegami rzek. Jest także uprawiany.
Zbiór dziurawca rozpoczynamy w czerwcu, w początkach jego rozkwitu. Najlepiej ścinać wierzchołki ziela o wysokości około 10 cm. Suszymy je rozłożone cienką warstwą w zacienionych i przewiewnych miejscach. Po niespełna dwóch miesiącach rośliny zakwitną powtórnie, często jeszcze bogaciej.
Dziurawiec zwyczajny – działanie i właściwości lecznicze
Dziurawiec, działa ściągająco. Zawarte w nim garbniki działają także przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i krwiotamująco, jeśli uszkodzenia naczyń krwionośnych są nieznaczne. Dlatego dziurawiec stosuje się wewnętrznie w stanach zapalnych żołądka, jelit i dróg żółciowych oraz przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Zewnętrznie (okłady na gazie) stosujemy go na owrzodzenia żylakowate, odmrożenia, oparzenia, i uszkodzenie naskórka, a w postaci płukanek przy zapaleniu dziąseł, gardła i jamy ustnej.
Dziurawiec działa żółciopędnie i lekko żółciotwórczo. Dlatego stosujemy go w leczeniu niedomogów wątroby, np. przy zatruciu lękami chemicznymi lub pokarmami, a także przy kamicy żółciowej i skurczu zwieracza Oddiego.
Dziurawiec działa przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowych oraz naczyń obwodowych i macicy. Skurcz i napięcie mięśni może być przyczyną złego trawienia, niedostatecznego przepływu żółci, słabego tworzenia się moczu. Rozluźnienie mięśni może przynieść ulgę: lepiej funkcjonuje żołądek, przepływa więcej żółci i następuje lepsze trawienie, zwłaszcza tłuszczów. Napar z dziurawca może np. usunąć szybko ból brzuszka u niemowlęcia, złagodzi bolesne miesiączkowanie u kobiet.
Dziurawiec działa (dzięki flawonoidom i olejkom eterycznym) moczopędnie, oczyszczając organizm ze szkodliwych metabolitów. W ten sposób oczyszcza skórę z trądzika lub wyprysków. Dziurawieć przynosi także ulgę w skazie moczowej i chorobie reumatycznej.
Dziurawiec działa przeciwbakteryjnie, niszcząc m.in. pałeczki okrężnicy i gronkowca złocistego, odporne na antybiotyki. Dlatego wskazany – jest w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, wywołanych przez bakterie, a także w stanach ropnych płuc i opłucnej. Korzystne jest stosowanie tamponów w przypadkach trudno gojących się ran, przy ropnym zapaleniu ucha zewnętrznego, zatok szczękowych jamy ustnej i przy nieżycie przewodów nosowych.
Dziurawiec działa fotodynamicznie. Napary ziela przyczyniają się do tego, że organizm chwyta ze światła słonecznego tzw. promienie ultrafiołkowe, a więc działają podobnie jak lampa kwarcowa. Skóra szybko czerwienieje, opalamy się. Dlatego nie wolno pić dużo dziurawca i potem opalać się godzinami na silnym słońcu. Można doznać niebezpiecznych oparzeń.
Dziurawiec działa uspokajająco. Przynosi więc dużą ulgę w wyczerpaniu nerwowym, w zaburzeniach nerwowej równowagi, w stanach depresyjnych, w trudnościach w zasypianiu, a u dzieci — w moczeniu nocnym na tle nerwowym.
Dziurawiec działa przeciwnowotworowo. Stosowano go od dawna pod tym względem. Lekarz Marian Kalinowski opisał w 1936 roku kilka przypadków wyleczenia dziurawcem raka narządów wewnętrznych.
Napar z dziurawca zwyczajnego
Łyżkę ziela zalać szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem 15 minut. Przecedzić, pić dziennie 2—3 razy po szklance naparu przed jedzeniem. Można go pić z mlekiem.
Sok z dziurawca zwyczajnego
Po zmieleniu ziela w maszynce do mięsa wyciskamy sok i dodajemy do niego cukru (80 dag na 1 litr soku). Bardzo wygodny w użyciu. Wystarczy wypić kilka razy dziennie po łyżce soku rozpuszczonego w przegotowanej wodzie. Świeżym sokiem (bez cukru) smarujemy bielacze miejsca na skórze i po 15 minutach naświetlamy je.
Nalewka z dziurawca zwyczajnego
10 dag kwiatów i listków dziurawca zalewamy 1/2 litra spirytusu. Po tygodniu (trzymać w cieniu) wyciskamy płyn przez gazę i przechowujemy w butelce. Pijemy dziennie po łyżeczce nalewki w pół szklanki wody lub mleka.
Olej z dziurawca zwyczajnego
5 dag świeżych kwiatów zalewamy 20 dag oleju roślinnego i ogrzewamy na parze stale mieszając aż do chwili, gdy kwiaty kruszeją, a płyn staje się czerwony. Przecedzamy go i przechowujemy w lodówce. Cenny lek na oparzenia, rany i owrzodzenia.
Przeciwwskazania: uczulenie, wysoka gorączka, poważne uszkodzenie wątroby i nerek.
