Glistnik jest rośliną trwałą, wyrastającą do wysokości 30-90 cm. Jako bylina posiada gruby walcowaty korzeń z licznymi korzonkami bocznymi. Wczesną wiosną wykształca rozetę pierzastodzielnych liści, z wierzchu jasnozielonych, spodem sinawych, a następnie widlasto rozgałęzioną łodygę, ulistnioną i pokrytą rzadko odstającymi włoskami. Kwiaty glistnika są zebrane po kilka w luźne baldachy. Żółtozielony, nagi kielich składa się z dwóch działek, które szybko odpadają, zaś korona z 4 jasnożółtych jajowatych płatków. Liczne pręciki w kwiecie są w górze zgrubiałe.
Glistnik jaskółcze ziele – występowanie i zbiór
Glistnik kwitnie długo, bo od kwietnia do września, od przylotu do odlotu jaskółek. Stąd wywodzi się jego nazwa. Przekwita szybko, wykształcając owoc w postaci długich, równowąskich torebek z licznymi nasionami, przypominającymi wyglądem strąki. Na jednej roślinie widzimy jednocześnie baldachy pączków, baldachy rozkwitłych kwiatów i baldachy strąków.
Charakterystyczną cechą jaskółczego ziela jest to, że przy złamaniu łodygi, liścia czy kwiatu wypływa pomarańczowy, mleczny sok, który bywa używany do wypalania brodawek.
Glistnik występuje na obszarze całego kraju, z wyjątkiem wyższych położeń górskich. Rośnie w pobliżu zabudowań, na rumowiskach przydrożnych, w zaroślach, na brzegach lasów, a także w ogrodach i parkach jako chwast. Lubi miejsca cieniste i wilgotne.
Cała roślina jest trująca, lecz odpowiednio dawkowana jest cenionym i skutecznym lekiem w wielu ciężkich schorzeniach.
Tani wyciąg z glistnika – https://mojanatura.pl/glowna/2871-ekstrakt-z-glistnika-gorskiego-15ml-doktor-vedov-4607017269985.html
Surowcem leczniczym jest ziele glistnika. Zbiera się je wczesną wiosną, w początkach kwietnia, kiedy łodygi są jeszcze cienkie i niezdrewniałe. Gdy liście rośliny odrosną i zakwitną, zbiór można powtórzyć. Zebrane ziele wkładamy do kosza bez ugniatania, gdyż w miejscach zgniecenia brunatnieje. W czasie zbierania trzeba bardzo uważać, aby wyciekającym sokiem nie poplamić ubrania i rąk.
Ziele glistnika suszy się w warunkach naturalnych jedynie w ciepłe i bezdeszczowe dni, gdyż łatwo ciemnieje. W czasie gorszej pogody należy je suszyć w suszarni ogrzewanej do 40°C. Najlepiej rozłożyć ziele na sitach, aby go nie przewracać, gdyż liście schną znacznie szybciej od łodygi i kruszą się. Na 1 kg suszu potrzeba około 6 kg świeżego ziela.
Dobrze wysuszone jaskółcze ziele powinno składać się z ulistnionych pędów wraz z pączkami i kwiatami. Nie powinno zawierać pędów zbrunatniałych lub przekwitłych kwiatów. W czasie suszenia ziele wydziela narkotyczny zapach. Po wysuszeniu jest bezwonne i ma paląco gorzki smak.
Glistnik jaskółcze ziele – skład chemiczny
Skład chemiczny glistnika to:
- mieszanina około 20 różnych alkaloidów (0,5-0,8%), zawarta w mlecznym soku (m.in. chelidonina, sangwinaryna, chelerytryna, protopina, berberyna),
- aminy biogenne (histamina, tyramina),
- kwasy organiczne (m.in. kwas chelidonowy),
- flawonoidy,
- cukry redukujące,
- sole mineralne,
- śladowe ilości olejku eterycznego.
W korzeniach glistnika jest znacznie więcej alkaloidów, bo przeciętnie ok. 14% i dlatego są one silnie trujące. Korzenie są jednak cennym surowcem dla przemysłu zielarskiego, gdyż służą do wyrobu wielu specyfików.
Glistnik jaskółcze ziele – działanie lecznicze
Poszczególne alkaloidy, będące składnikami glistnika, mają różnokierunkowe działania, niekiedy względem siebie antagonistyczne. Dlatego właściwości lecznicze surowca są wypadkową działań jego poszczególnych związków, a w szczególności alkaloidów.
Najsilniejsze i najskuteczniejsze jest działanie spazmatyczne (przeciwskurczowe) na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, w mniejszym stopniu innych narządów. W celu zwolnienia napięcia mięśni gładkich jelit dróg żółciowych, oskrzeli, pęcherza i naczyń krwionośnych lekarze stosują niekiedy papawerynę, która jest alkaloidem wydobywanym z lekarskiego maku. Przeciwskurczowe działanie glistnika posiada 50% siły działania papaweryny. Wkrótce po doustnym pobraniu wyciągów z glistnika ustępują lekkie stany skurczowe, szczególnie jelit, pęcherzyka żółciowego i zwieracza Oddiego. Jednocześnie zmniejsza się ból, niekiedy bardzo dokuczliwy, poprawia się motoryka jelit (ich ruchy robaczkowe) i zwiększa się przepływ żółci do dwunastnicy.
Alkaloidy glistnika łatwo wchłaniają się po doustnym podaniu, pobudzają czynności wątroby i powodują zwiększone wytwarzanie żółci. Ważne jest również działanie bakteriostatyczne glistnika. Polega ono na hamowaniu wzrostu bakterii, tzw. gram-dodatnich i gram-ujemnych, a także chorobotwórczych pierwotniaków.
Nie bez znaczenia jest uspokajający wpływ wyciągów glistnika. Jest on prawdopodobnie wynikiem przeciwskurczowego i przeciwbólowego działania leku. Glistnik rozszerza również naczynia wieńcowe.
Glistnik jaskółcze ziele – działania uboczne
Działania uboczne glistnika to zwiększenie kurczliwości mięśni macicy i słabe podwyższenie ciśnienia krwi. Wobec tego używanie wyciągów glistnika nie jest wskazane w końcowym okresie ciąży.
Przekroczenie dozwolonych dawek glistnika prowadzi do podrażnienia przewodu pokarmowego objawiającego się paleniem w jamie ustnej i przełyku, bólem żołądka i wymiotami. Prof Jan Muszyński określił dawkę 2.0-5.0 g glistnika 2-3 razy dziennie. Leczenie wyciągami glistnika należy prowadzić pod kierunkiem i kontrolą lekarza specjalisty.
Glistnik jaskółcze ziele – zastosowanie w lecznictwie
Wyciągi z ziela glistnika oraz produkowane z niego specyfiki stosuje się w leczeniu następujących schorzeń:
- stany skurczowe dróg żółciowych, kolka żółciowa, zastój żółci,
- ból brzucha spowodowany skurczem jelit,
- podostre i przewlekłe zapalenie dróg żółciowych, zwłaszcza pęcherza żółciowego,
- kamica żółciowa (lek pomocniczy),
- bakteryjne zakażenie skóry, nawet ropiejące i z odczynem zapalnym, grzybica skóry,
- rzęsistkowe zapalenie pochwy, szyjki macicy, ujścia cewki moczowej i sromu.
Odwary z z jaskółczego ziela
Odwar: pół łyżki stołowej ziela glistnika zalać szklanką wody o temperaturze pokojowej i ogrzewać na słabym ogniu pod przykryciem pół godziny, nie dopuszczając do wrzenia. Odcedzić, pić 3 razy dziennie tylko po łyżce odwaru.
Odwar z ziela glistnika i liści mięty: przygotowujemy go w powyższy sposób z pół łyżki ziela glistnika i z pół łyżki liści mięty. Pijemy 2-3 razy dziennie tylko po łyżce odwaru.
