Małopłytkowość, czyli trombocytopenia, to zmniejszenie liczby komórek krwi zwanych płytkami krwi poniżej wartości uznawanych za prawidłowe.

Płytki krwi są odpowiedzialne za procesy związane z krzepnięciem krwi w organizmie. Prawidłowy poziom płytek krwi waha się w granicach 150 000 – 400 000 komórek na 1 mikro litr (czyli jedną milionową część litra).

W przypadku stwierdzenia małopłytkowości obserwuje się spadek wartości płytek krwi poniżej wartości 150 000 komórek. Małopłytkowość jest jedną z najczęściej występujących skaz krwotocznych.

Rodzaje małopłytkowości

Małopłytkowość pierwotna – niedobór płytek krwi jako samoistne schorzenie.

Małopłytkowość wtórna – niedobór płytek krwi jako wtórny objaw innych chorób.

OBJAWY MAŁOPŁYTKOWOŚCI

Do charakterystycznych objawów małopłytkowości należą:

  • częste, powtarzające się krwotoki z nosa
  • krwawienia z dziąseł, układu moczowego (może pojawiać się krew podczas oddawania moczu), narządów rodnych lub przewodu pokarmowego
  • widoczne wybroczyny na skórze (drobne, punkcikowe czerwone plamki).

Obniżenie liczby płytek krwi jest przyczyną krwotoków, objawy najczęściej są jednak widoczne na skórze oraz błonach śluzowych, gdzie powstają charakterystyczne ciemnoczerwone plamy lub punkty.

PRZYCZYNY

Przyczyny prowadzące do zmniejszonej liczby płytek krwi

1. Nadmierne niszczenie płytek krwi.

2. Zmniejszone wytwarzanie płytek krwi w szpiku kostnym.

3. Przyczyny inne, najczęściej złożone lub nieustalone.

Przyczyny związane ze zmniejszoną produkcją płytek krwi

1. Zaburzenie funkcji szpiku kostnego odpowiedzialnego za wytwarzanie płytek krwi.

2. Niedokrwistość z powodu niedoboru witaminy B12, kwasu foliowego, niedokrwistości aplastyczne.

3. Uszkodzenie szpiku przez promieniowanie jonizujące, substancje toksyczne (leki, alkohol).

4. Niektóre zakażenia wirusowe.

Nadmierne niszczenie płytek krwi może być wynikiem:

  • zaburzeń w układzie odpornościowym (organizm wytwarza przeciwciała, które niszczą prawidłowe płytki krwi)
  • stosowania substancji toksycznych (np. benzen), leków (np. leki przeciwnowotworowe)
  • masywnych krwotoków oraz rozległych oparzeń (zużycie płytek)
  • choroby przebiegającej z powiększeniem śledziony (narząd odpowiedzialny za rozpad komórek krwi).

Jedną z najczęściej występujących małopłytkowości jest tzw. plamica mało-płytkowa. Choroba ta prowadzi do krwawień z drobnych naczyń krwionośnych, co powoduje występowanie na skórze i błonach śluzowych różnej wielkości plamek, najczęściej barwy różowej lub fioletowej.

DIAGNOSTYKA

Wykrycie małopłytkowości jest możliwe po przeprowadzeniu badania morfologicznego krwi i stwierdzeniu występowania poniżej normy liczby płytek krwi.

W rozpoznaniu ważne jest poszukiwanie ewentualnych chorób, będących przyczyną zmniejszonej liczby płytek (np. białaczki) oraz badanie szpiku kostnego.

LECZENIE MAŁOPŁYTKOWOŚCI

Leczenie małopłytkowości opiera się przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej, która jest bezpośrednią przyczyną obniżenia liczby płytek krwi.

W przypadku często występujących krwawień lub stosowania leków mogących prowadzić do małopłytkowości stosuje się obecnie leczenie polegające na podawaniu koncentratów płytek krwi uzyskiwanych od dawców. W celu podwyższenia liczby płytek krwi podaje się również kortykosteroidy.

Jeżeli spadek liczby płytek krwi jest spowodowany nadmierną aktywnością komórek śledziony niszczących płytki krwi, jedynym wyjściem jest leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu śledziony.

PORADY LEKARZA

W przypadku stwierdzenia u siebie lub bliskich jakichkolwiek niepokojących objawów, np.:

  • samoistnych krwawień pojawiających się bez wyraźnej przyczyny
  • częstych wybroczyn oraz siniaków na skórze
  • obfitych krwawień po zabiegu dentystycznym
  • wydłużonego czasu krwawień z ran,

Należy zgłosić się do lekarza specjalisty w celu wykrycia przyczyny i ewentualnego dalszego leczenia.

 NALEŻY:

  • nieustannie kontrolować liczbę płytek krwi poprzez wykonywanie badań
  • utrzymywać stały kontakt z lekarzem
  • dbać o prawidłowe odżywianie z prowadzić zdrowy tryb życia.

 NIE NALEŻY:

  • lekceważyć pierwszych sygnałów choroby, tzn. niskiej liczby płytek krwi.