Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach

Wypadki mogą się zdarzyć wszędzie: w domu, na ulicy, w miejscu pracy lub podczas wypoczynku. Wówczas potrzebna jest szybka pomoc, która może uratować życie, do której zobowiązany jest każdy człowiek. To nie jest tylko nasz obowiązek moralny, w świetle prawa każdy jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy, jeśli sam nie naraża się na niebezpieczeństwo; nie udzielenie pomocy może być karalne.

Udzielania pierwszej pomocy można się nauczyć

W wielu nagłych wypadkach decydujące są pierwsze minuty. Im większą praktyczną wiedzą dysponujemy, tym skuteczniejsza może być nasza pomoc. Należy nauczyć się podstawowych pojęć związanych z pierwszą pomocą i regularnie uzupełniać swoje wiadomości! Czerwony Krzyż, jak również inne organizacje oferują regularnie kursy, na których można nauczyć się podstawowych pojęć i szybkiego działania.

ABC pierwszej pomocy

Celem pierwszej pomocy jest ratowanie życia człowieka w nagiej, niebezpiecznej sytuacji, ochrona przed pogorszeniem się stanu zdrowia, zniesienie lub zmniejszenie bólu, aż do przyjazdu sanitariusza lub lekarza. Jednak przy wszystkim, co robisz, myśl o tym, aby samemu nie ulec wypadkowi.

1. Najpierw spróbuj ustalić, co się zdarzyło i jakie grozi niebezpieczeństwo.
2. Przeprowadź szybko, ale bez pośpiechu, konieczne natychmiastowe działania oznacza to działania zależne od sytuacji: ratuj człowieka w obliczu grożącego mu niebezpieczeństwa, w razie potrzeby zabezpiecz miejsce wypadku, ułóż prawidłowo chorego, sprawdź jego najważniejsze funkcje życiowe (przytomność, oddychanie, puls) i jeżeli trzeba, rozpocznij reanimację.
3. Zdecyduj o wezwaniu pogotowia, chyba że są osoby gotowe udzielić pierwszej pomocy.
4. Wyjaśniaj poszkodowanemu wszystko, co robisz, aby go uspokoić.
5. Nie dawaj choremu, nawet gdy o to prosi, jedzenia, picia lub papierosów.
6. Oprócz ogólnokrajowych numerów alarmowych miej przy sobie miejscowe numery służb ratowniczych. Zanotuj je w sposób widoczny również obok swojego telefonu.
7. Oto najważniejsze informacje, które należy podać, wzywając pogotowie:

• Gdzie znajduje się miejsce wypadku?
• Co się wydarzyło?
• Ile osób należy opatrzyć?
• Jakie obrażenia lub objawy mają poszkodowani?

Nie odkładaj od razu słuchawki, lecz poczekaj na potwierdzenie odbioru wezwania!

Natychmiastowe działania w miejscu wypadku

W zależności od rodzaju wypadku stosuje się różną kolejność podejmowanych działań. Podczas wypadku drogowego należy przede wszystkim zabezpieczyć miejsce wypadku i ratować poszkodowanego, dopiero potem sprawdzić funkcje życiowe (przytomność, oddychanie i puls). W przypadku wszystkich innych sytuacji należy przede wszystkim stwierdzić czy poszkodowany jeszcze oddycha i czy pracuje jego układ krążenia.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Po wypadku drogowym w ogólnym zdenerwowaniu łatwo zapomina się, że nadjeżdżające samochody lub ogień w aucie, które uległo wypadkowi, mogą stanowić poważne niebezpieczeństwo – i to nie tylko dla ofiary wypadku, ale także dla udzielającego pierwszej pomocy. Dlatego najpierw należy zabezpieczyć miejsce wypadku: postawić trójkąt ostrzegawczy w dobrze widocznym miejscu, w odpowiedniej odległości od pojazdu (100 metrów). Ostrzegać innych użytkowników drogi (nadjeżdżających z przeciwka lub z tyłu) i poprosić o pomoc. W ciemności należy dodatkowo włączyć światła awaryjne i latarkę. Poza tym, jeżeli to możliwe, trzeba wyłączyć silnik samochodu, który uległ wypadkowi.

Ratowanie poszkodowanych

Zarówno w wypadku samochodowym, jak i w innych wypadkach bardzo ważne jest, aby unieruchomionych poszkodowanych usunąć z jezdni lub z samochodu. Udzielenie pierwszej pomocy osobom nieprzytomnym, znajdującym się w pozycji siedzącej w samochodzie, jest prawie niemożliwe. Poza tym w groźnych wypadkach samochodowych istnieje zawsze niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu!

Aby uratować poszkodowanego, należy użyć specjalnej techniki, tzw. chwytu Rauteka. Należy otworzyć drzwi i odpiąć pasy (jeżeli to konieczne – przeciąć!). Jeśli nogi poszkodowanego uwięzły, na przykład pod pedałem, trzeba spróbować je uwolnić. Następnie powinno się obrócić go plecami do siebie i stanąć w rozkroku za nim. Teraz należy włożyć obydwie ręce pod ramiona poszkodowanego, zgiąć rękę poszkodowanego pod kątem prostym na jego piersi i chwycić go za nią. Następnie unosi się go i wyciąga z samochodu. Trzeba zwracać uwagę, aby plecy były proste, gdyż w ten sposób zaoszczędza się więcej siły.

Funkcje życiowe

Zanim przystąpimy do konkretnych czynności pierwszej pomocy, musimy wiedzieć, w jakim stanie znajduje się organizm poszkodowanego. Należy sprawdzić czy występują niezbędne funkcje życiowe: czy jest przytomny, oddycha i czy jest wyczuwalny puls, to znaczy czy pracuje serce i układ krążenia.

Czy poszkodowany jest przytomny?

Jeżeli znajdziemy ciężko chorego lub rannego człowieka, musimy najpierw sprawdzić czy jest przytomny.

• Spróbuj z nim rozmawiać.
• Jeżeli nie reaguje, spróbuj głośniej (może się zdarzyć, że jest przygłuchy) i lekko potrząśnij za ramiona.

Jeżeli poszkodowany odpowiada, zapytaj go, jak się czuje, czy go coś boli, czy może wytłumaczyć, dlaczego nagle poczuł się źle. Jeżeli nie można jednoznacznie stwierdzić jak doszło do wypadku, a także przy porażeniu prądem i przy utracie przytomności, nawet jeśli chory odzyskał przytomność, należy wezwać pogotowie.

Czy poszkodowany oddycha?

Kilka sposobów pozwala stwierdzić, czy ktoś oddycha:

• Połóż płasko rękę na piersiach i spróbuj wyczuć czy klatka piersiowa regularnie unosi się i opada.
• Jeżeli przyłożymy ucho do ust lub nosa poszkodowanego, to możemy ewentualnie usłyszeć odgłos oddechu lub poczuć wydychane powietrze.
• Nasilające się sinienie ust i skóry wskazuje na poważne zaburzenie oddechu.

Jeżeli oddech ustał, musisz najpierw sprawdzić czy drogi oddechowe nie są zablokowane, na przykład przez opadnięcie języka (w przypadku utraty przytomności) lub ciało obce. Aby opróżnić gardło, wciśnij wskazujący palec jednej ręki od zewnątrz za zębami (aby nie zostać ugryzionym) i drugą ręką usuń przeszkodę. Jeszcze raz sprawdź oddychanie. Jeżeli poszkodowany oddycha, połóż go w pozycji bocznej bezpiecznej.

Czy puls poszkodowanego jest wyczuwalny?

Najprostszą metodą sprawdzającą czy pracuje serce i układ krążenia, jest kontrola pulsu. U ciężko rannych lub chorych puls na przegubie ręki jest często niewyczuwalny. Dlatego należy sprawdzać puls na szyi.

1. Połóż delikatnie dwa palce na krtani. Przesuń palce do zagłębienia obok krtani i delikatnie naciśnij.
2. Jeżeli puls jest niewyczuwalny, sprawdź w ten sam sposób po drugiej stronie szyi.
3. U niemowląt i małych dzieci puls sprawdza się po wewnętrznej stronie ramienia.
4. Nieruchome i rozszerzone źrenice, które pod wpływem światła nie zwężają się, wskazują na zatrzymanie pracy serca i krążenia.

Czekaj na pogotowie!

Pod wpływem strachu niektórzy zdenerwowani członkowie rodziny lub niedoświadczone osoby udzielające pierwszej pomocy chcą sami dowieźć poszkodowanego do szpitala, aby w ten sposób zaoszczędzić czas. To może być jednak niebezpieczne. Nie tylko dlatego, że być może pominięte zostaną ważne dla życia natychmiastowe działania, ale również dlatego, że przy transporcie chorego może dojść do kolejnych obrażeń. Dlatego należy czekać, aż przyjedzie lekarz pogotowia lub sanitariusz, chyba że placówka pogotowia zgodziła się na prywatny transport.