Poziomka jest byliną o długich rozłogach, znaną wszystkim ze swoich wonnych, czerwonych owoców. Występuje pospolicie w lasach, zaroślach, na zrębach, polanach i zboczach. W ogrodach hodowane są truskawki i odmiany różnych dziko rosnących poziomek, wśród których wyróżniamy poziomkę zwyczajną, poziomkę twardawą i poziomkę wysoką. Dla amatora poziomek duża radość, gdy zbierając je natrafi na stanowisko stosunkowo rzadkiej poziomki wysokiej o dużych kulisto-owalnych i ciemno-malinowych owocach.
Kiedy i jak zbierać poziomkę?
Zbieramy dla celów leczniczych liście poziomki w czasie całego jej okresu rozwoju, aż do czasu, gdy zaczynają żółknąć. Zrywamy z ogonkami lub bez ogonków tylko zdrowe, zielone i dobrze wykształcone liście, unikając tych, które mają zmienioną barwę lub plamy. Surowiec suszymy w naturalnych, dobrze zacienionych suszarniach, rozkładając liście warstwą o grubości do 5 cm. Suszenie kończymy, gdy ogonki liściowe łamią się z trzaskiem. Na 1 kg suszu potrzeba około 5 kg świeżych liści. Dobry susz zachowuje naturalną barwę liści, które są z wierzchu zielone, od spodu szarozielone. Usuwamy z niego liście ściemniałe lub pokryte plamami.
Skład chemiczny poziomki pospolitej
Skład chemiczny poziomki to:
- garbniki ok. 5%,
- sole mineralne bogate w azotan potasowy,
- flawonoidy (kwercytryna i kwercetyna),
- swoiste glikozydy: fragaryna i fragarianina,
- witamina C,
- śladowe ilości olejku eterycznego o zapachu cytrynowym.
W świeżych owocach poziomki znajdują się karotenoidy, witamina C, związki cukrowe do 10%, kwasy organiczne (m.in. salicylowy), antocyjany, sole mineralne.
Liście porzeczki i ich działanie zdrowotne
Wyciąg z liści poziomek zwiększa wydalanie moczu, a wraz z nim jonów sodowych i chlorków. Od dawna jest on uważany za skuteczny lek czyszczący krew. Rzeczywiście wyciąg z liści poziomek usuwa z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii w postaci rozpuszczalnych w moczu związków. Liście poziomki zawierają stosunkowo dużo garbników, więc są lekiem ściągającym. Zawarte w nich związki flawonowe posiadają cenne właściwości uszczelniania naczyń krwionośnych i ścianek komórkowych, dzięki czemu przyczyniają się do odporności naczyń włosowatych i tonizują krążenie krwi, zwłaszcza obwodowe. Działanie wyciągu z liści zbliżone jest do działania witaminy P oraz rutyny. W miażdżycy naczyń i nadciśnieniu wyciąg z poziomek zapobiega powikłaniom, krwawym wylewom, obrzękom wylewom siatkówkowym.
Owoc poziomki orzeźwia, nieco rozwalnia, rozpuszcza kamień nazębny, umacnia chwiejące się zęby, działa też nieco wykrztuśnie. Owoce poziomek są wykwintnym środkiem dietetycznym i odżywczym. U niektórych osób mogą jednak wywołać uczulenie.
Zastosowanie liści poziomki w leczeniu chorób
Wyciągi z liści poziomek stosujemy w leczeniu następujących schorzeń:
- astma,
- kamica nerkowa i pęcherzowa,
- skaza moczanowa,
- nadmierna łamliwość i przepuszczalność włośniczek,
- miażdżyca naczyń, nadciśnienie,
- zaburzenia na tle przemiany materii, niektóre schorzenia skórne na tym tle, np. krosty i wykwity na twarzy,
- podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, np. przy zapaleniu gardła i jamy ustnej (płukanki),
- lekka biegunka u dzieci,
- kuracje przeciw otyłości.
W medycynie ludowej stosuje się wyciąg z liści poziomki w krwawieniach z narządów rodnych i w ogólnym osłabieniu u osób starszych.
Napary z liści poziomki
Łyżkę liści poziomek zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem 10 minut, przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po szklance płynu. Dla zwalczania biegunki przygotowuje się silniejszy napar z 2 łyżek liści na szklankę wrzątku.
Napar z dodatkiem liści brusznicy i czarnej porzeczki: Przy kamicy nerkowej, wskazane jest stosowanie mieszanki ze 100 g liści poziomek, 50 g liści brusznicy i 50 g liści czarnej porzeczki. Napar przygotowany z łyżki ziół na szklankę wrzątku pijemy 3 razy dziennie po jednej szklance.
Liści z poziomek można używać zamiast zwykłej herbaty. Herbata z nich ma delikatny złocistozielony kolor, miły zapach i przyjemny smak. Zachętą do jej częstego picia jest także to, że działa skutecznie na prawidłową przemianę materii i zapobiega wielu schorzeniom (lek profilaktyczny).
