Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną lub też odmianą otępień (ponad 50%). Polega na powolnym, lecz postępującym zaniku kory mózgowej i dotyczy najczęściej ludzi starszych, po 65 roku życia.
OBJAWY CHOROBY ALZHEIMERA
Choroba rozwija się powoli i często jest długo utajona. Pierwsze jej objawy są często niecharakterystyczne i pozostają niezauważone.
Są to najczęściej:
- zaburzenia pamięci, utrata pamięci krótkotrwałej
- kłopoty z czynnościami precyzyjnymi (np. wiązanie butów)
- gubienie i niemożność odnalezienia przedmiotów we własnym domu
- zaburzenia mowy – trudności w odnalezieniu właściwego słowa
- spadek masy ciała.
Wszystkie powyższe objawy uniemożliwiają sprostanie codziennym obowiązkom, a to z kolei rodzi lęk, obniżony nastrój czy agresję. Typowe jest narastanie podejrzliwości „ktoś mnie okrada”. Zaburzenia pamięci z czasem stają się coraz bardziej wyraźne, w równym stopniu dotyczą wydarzeń świeżych, jak i pochodzących z przeszłości. Chory przestaje być krytyczny co do własnego wyglądu, wymaga pomocy przy myciu i wyborze ubrania. Samodzielne spacery często kończą się niemożnością trafienia do domu. Występują omamy wzrokowe i słuchowe.
W miarę jak choroba postępuje, chorzy nie poznają bliskich im osób, mylą żonę z córką lub matką. Pojawiają się:
- zaburzenia zachowania
- pobudzenie
- bezsenność (prowadząca nawet do odwrócenia rytmu dobowego)
- nietrzymanie moczu i stolca.
W zaawansowanym stadium chory nie potrafi sam wykonywać nawet najprostszych czynności, jak mycie, ubieranie się, jedzenie. Cały dzień spędza w łóżku, nie mówi. Zgon najczęściej następuje w wyniku zapalenia płuc. Choroba trwa od roku do 20 lat.
W chorobie Alzheimera dochodzi do uogólnionego zmniejszania się mózgu. Zauważalne jest poszerzenie bruzd mózgu i zmniejszenie zakrętów mózgu. Poszerzają się też komory mózgu. Zaniki kory mózgowej dotyczą szczególnie obszarów odpowiedzialnych za pamięć i mowę. (ośrodek języka, ośrodek pamięci).
PRZYCZYNY CHOROBY ALZHEIMERA
W mózgu dochodzi do gromadzenia się specyficznej substancji zwanej amyloidem. Prowadzi to do rozpadu komórek nerkowych i zaniku kory mózgowej. Niestety, jak dotąd, nie ustalono przyczyny odkładania się złogów amyloidu w mózgu.
Czynniki ryzyka choroby Alzheimera
- wiek (im starszy, tym większe ryzyko)
- płeć żeńska
- zespół Downa
- niskie wykształcenie
- przebyty uraz głowy
- miażdżyca.
Mimo że ustalono związek choroby Alzheimera z genami, rodzinne występowanie choroby (uwarunkowanie genetyczne) zdarza się jedynie w 5-10% zachorowań.
DIAGNOSTYKA CHOROBY ALZHEIMERA
Najczęściej stosowane są dwa testy przesiewowe, które pozwalają wysunąć podejrzenie otępienia, w tym choroby Alzheimera. Ponadto w diagnostyce choroby Alzheimera wykonuje się szereg badań laboratoryjnych, takich jak:
- morfologia krwi, OB
- lipidogram
- poziomy enzymów wątrobowych (AspAT, A1AT)
- ocena wydolności nerek (kreatynina, mocznik)
- poziomy witaminy B12 i kwasu foliowego we krwi
- poziomy hormonów tarczycy.
Wszystkie te badania mają raczej wykluczyć odwracalne przyczyny otępienia niż potwierdzić chorobę Alzheimera. Ważne są badania obrazowe głowy, takie jak tomografia komputerowa (CT) czy rezonans magnetyczny (MRI). Badania te pozwalają zobrazować dość charakterystyczne dla choroby Alzheimera zaniki kory mózgowej oraz wykluczyć inne patologie (guzy mózgu, krwiak podtwardówkowy), powodujące objawy otępienia. Niezwykle przydatne są badania psychologiczne, gdyż pozwalają wykryć nieprawidłowości już w pierwszych etapach choroby.
LECZENIE CHOROBY ALZHEIMERA
Nie odkryto jeszcze skutecznego leku całkowicie hamującego chorobę Alzheimera. Istnieją jednak leki spowalniające przebieg choroby i łagodzące jej objawy, poprzez poprawę przewodnictwa impulsów nerwowych, metabolizmu komórek nerwowych (lepsze wykorzystanie tlenu i substancji odżywczych) oraz przepływu krwi. Ponadto wykorzystywane są leki przeciwdepresyjne, nasenne czy stabilizujące nastrój. Bardzo ważne jest ciągłe stymulowanie chorego do wysiłku intelektualnego, aby jak najdłużej utrzymać sprawność funkcji poznawczych.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- wzbogacić dietę w kwas foliowy i witaminę B12
- dbać o rutynę zachowań i czynności, co pomaga choremu w zachowaniu samodzielności
- zaopatrzyć chorego w plakietkę z imieniem, nazwiskiem i adresem.
✓ NIE NALEŻY:
- wykonywać wszystkiego za chorego, raczej trzeba pomagać mu w utrzymaniu aktywności
- spożywać dużych ilości witaminy E
- zostawiać chorego przez dłuższy czas samego.
Choroba Parkinsona
