Rak piersi jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych nowotworów złośliwych u kobiet. W Polsce znajduje się na pierwszym miejscu zarówno wśród zachorowań, jak i zgonów wywołanych nowotworami wśród populacji żeńskiej.
Rocznie w Polsce umiera z jego powodu około 5 OOO kobiet. Może również wystąpić u mężczyzn, ale zdarza się to bardzo rzadko.
OBJAWY RAKA PIERSI
Jak wiele innych nowotworów, rak piersi we wczesnym okresie przebiega bezobjawowo. Następnie pojawiają się:
- wyczuwalny guzek to najczęstszy objaw – zwykle pojedynczy, o nieregularnym kształcie, ściśle wtopiony w gruczoł sutkowy, nieruchomy wobec skóry lub podłoża, niebolesny
- zmiany wielkości i kształtu piersi
- zaczerwienienie na skórze piersi
- zwiększone ucieplenie (objawy podobne do zapalenia są typowe dla bardzo groźnego raka zapalnego piersi)
- stwardnienie lub zgrubienie
- wciągnięcie fragmentu piersi
- objaw tzw. skórki pomarańczowej
- poszerzenie żył na powierzchni piersi
- zmiany w obrębie brodawki – wyciek (szczególnie krwisty), wciągnięcie lub sterczenie, owrzodzenie, swędzenie
- powiększenie węzłów chłonnych pod pachą (są wyczuwalne jako małe guzki wielkości ziarna grochu, fasoli).
Ból nie jest objawem wczesnego raka piersi, pojawia się natomiast w jego bardziej zaawansowanych postaciach.
Każda zmiana wyczuwalna w piersi powinna być jak najszybciej zweryfikowana przez lekarza.
PRZYCZYNY RAKA PIERSI
Przyczyny powstania tego nowotworu nie są znane. Do czynników ryzyka rozwoju należą natomiast:
- przebyty wcześniej rak drugiej piersi
- obciążenie rodzinne (zachorowania na raka piersi wśród krewnych)
- czynniki genetyczne – stwierdzenie mutacji genów BRCA1, BRCA2
- wiek powyżej 50 roku życia
- wczesny początek miesiączkowania i późna menopauza
- brak dzieci lub pierwszy poród po 30. roku życia
- hormonalna terapia zastępcza estrogenami
- długotrwała antykoncepcja hormonalna u bardzo młodych kobiet
- promieniowanie jonizujące (częste zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej)
- choroby – otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca
- zła dieta z dużą ilością tłuszczów zwierzęcych
- niektóre łagodne zmiany w piersi, mogące zezłośliwieć.
DIAGNOSTYKA NOWOTWORU PIERSI
Wstępnym badaniem w rozpoznaniu wszelkich guzów w obrębie piersi jest ręczne badanie piersi i węzłów chłonnych wykonywane przez lekarza.
Następne w kolejności metody rozpoznawania zmian w obrębie gruczołu piersiowego, to:
- USG piersi
- mammografia – polega na wykonaniu zdjęć obu piersi specjalnie do tego celu przystosowanym aparatem rentgenowskim (mammografem). Często stanowi uzupełnienie USG.
Decyzja, którą metodę zastosować, zależy od wieku pacjentki i budowy jej piersi.
Biopsja jest ostatecznym badaniem do ustalenia rozpoznania w przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego piersi. Polega na pobraniu niewielkiego fragmentu chorej piersi (guza) za pomocą igły i strzykawki, przy jednoczesnej kontroli miejsca wkłucia głowicą USG bądź mammografem.
Następnie pobrany materiał oglądany jest pod mikroskopem. Pozwala to nie tylko stwierdzić, czy ma się do czynienia z rakiem, ale określa również typ raka (ma to duże znaczenie, gdyż istnieje wiele rodzajów raka piersi, różniących się stopniem złośliwości).
LECZENIE RAKA PIERSI
Leczenie raka piersi zależy od stopnia zaawansowania choroby i rodzaju nowotworu sutka. Zwykle jest leczeniem skojarzonym, co oznacza, że w ramach terapii stosuje się: postępowanie operacyjne następnie radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię.
Kobiety po przebytym nowotworze sutka powinny regularnie poddawać się badaniom kontrolnym.
Kompleksowe leczenie obejmuje też rehabilitację po zabiegu. Polega ona na rekonstrukcji (odtworzeniu) piersi, a gdy nie jest to możliwe, stosuje się endoprotezy (specjalne wkładki z tworzywa sztucznego).
Należy dodać, że również w naszym kraju istnieją organizacje „amazonek”, czyli kobiet po usunięciu piersi, które promują wiedzę o raku piersi w społeczeństwie, służą radą i wspierają duchowo chorujące na ten nowotwór kobiety.
SAMODZIELNE BADANIE PIERSI
Samodzielne badanie piersi jest prostą metodą wczesnego wykrywania guzków i innych nieprawidłowości w piersiach. Składa się z dwóch etapów: oglądania i badania dotykowego (palpacji).
- badanie powinno się wykonywać zawsze w 2-3 dni po miesiączce (u kobiet niemiesiączkujących raz w miesiącu)
- przed badaniem należy rozebrać się od pasa w górę
- lustro do oglądania musi obejmować sylwetkę co najmniej do pasa
- kształt, wielkość, symetrię, ułożenie piersi oraz doły pachowe należy Oglądać w kilku pozycjach (np. z rękoma uniesionymi, opuszczonymi, założonymi za głowę)
- trzeba oglądać także skórę oraz brodawki sutkowe
- zawsze należy badać obie piersi
- nie wolno zapominać o zbadaniu dołów pachowych, dołków nad oraz pod obojczykami w poszukiwaniu ewentualnie powiększonych węzłów chłonnych (w dotyku mogą przypominać ziarna grochu lub fasoli)
- w umiejscowieniu każdej wykrytej zmiany należy posługiwać się podziałem piersi na kwadranty (cztery ćwiartki i osobno brodawka sutkowa, jej otoczka i fragment położony bezpośrednio przy pasze) lub metodą zegara (przyrównanie piersi do tarczy zegara i lokalizowanie zmiany przez określenie numeru godziny).
Badanie ręczne piersi zaczyna się w pozycji stojącej. Należy stanąć przed lustrem tak, aby widzieć swoją sylwetkę, od pasa w górę. Piersi bada się całą dłonią, zataczając małe kółka po większych okręgach lub wzdłuż wąskich pasów od obojczyka do dolnej krawędzi gruczołów. Każdą okolicę (małe kółka) trzeba zbadać trzykrotnie, za każdym razem zwiększając siłę nacisku.
Po wykonaniu całego cyklu należy przejść do badania dołu pachowego. Następnie należy wygodnie się położyć, zakładając za głowę rękę po stronie piersi, którą się będzie badać dotykiem.
